بهترین زمان شیردوشی دام برای افزایش تولید و کیفیت شیر چگونه تعیین می شود؟

شیردوشی، یکی از فعالیت‌های کلیدی در صنعت دامپروری است و انتخاب بهترین زمان شیردوشی دام تاثیر مستقیمی بر عملکرد و بهره‌وری شیردهی و تولید شیر مرغوب و سالم دارد.  علاوه بر این انتخاب بهترین زمان شیردوشی دام، تأثیر چشمگیری بر سلامت دام‌ها و همچنین میزان شیر تولیدی خواهد داشت.

در این مقاله، به بررسی بهترین زمان شیردوشی  و عوامل مختلفی که بر انتخاب این زمان تأثیر می‌گذارند می‌پردازیم و راهنمایی‌هایی جامعی برای دامداران ارائه می‌دهیم.

 

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• بهترین زمان شیردوشی دام چه زمانی است؟

• تاثیر و اهمیت شیردوشی در بهترین زمان

• عوامل موثر بر تعیین بهترین زمان شیردوشی

• روش‌های تعیین بهترین زمان شیردوشی

• توصیه های مهم برای دستیابی به بهترین عملکرد شیردوشی

بهترین زمان شیردوشی دام چه زمانی است؟

شیر یکی از مهم ترین مواد غذایی در جهان است که از دام‌هایی چون گاو، گوسفند، شتر و … به دست می آید. در این میان شیر گاو به عنوان پرمصرف‌ترین شیر، منبع خوبی از پروتئین، کلسیم و سایر مواد مغذی است. هرچه شیردوشی در زمان و شرایط بهتری انجام گیرد، کیفیت شیر تولید افزایش می‌یابد.

شیردوشی به معنای فرآیندی که در آن شیر از پستان گاو استخراج می‌شود. انتخاب زمان مناسب برای شیردوشی بسیار اهمیت دارد. این فرآیند باید به درستی انجام شود تا از سلامت گاو و کیفیت شیر محافظت شود.

بهترین زمان شیردوشی گاو زمانی است که پستان گاو پر از شیر باشد. این زمان به طور طبیعی هر 12 تا 14 ساعت یک بار اتفاق می‌افتد. اگر قبل از پر شدن پستان، گاو را بدوشید، ممکن است میزان تولید شیر او کاهش یابد. همچنین، شیردهی گاو قبل از پر شدن پستان می‌تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی در گاو شود. بنابراین در حالت کلی می‌توان گفت بهترین زمان شیردوشی معمولاً 12 تا 14 ساعت پس از شیردوشی قبلی است. البته این زمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.

*** اگر با انواع روش‌های شیردوشی آشنایی ندارید روی لینک زیر کلیک کنید:

بهترین روش‌ شیردوشی دام: از دستی تا مکانیزه، چه راهکارهایی وجود دارد؟

شیردوشی در بهترین زمان چه اثری بر سلامت گاو و کیفیت شیر دارد؟

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم زمانبندی نامناسب در شیردوشی می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری شیری، اختلال در سلامت گاوها، افزایش خطر بیماری‌ها و هزینه‌های اضافی برای دامدار شود. از سوی دیگر شیردوشی گاو در بهترین زمان تأثیر مستقیمی بر عملکرد و بهره‌وری آن‌ها دارد و مزایای زیر را به‌دنبال خواهد داشت:

• افزایش تولید شیر: شیردوشی در زمانی که گاوها در دوره پربازدهی قرار دارند، می‌تواند منجر به تولید شیر بیشتری شود و در نتیجه سودآوری بالاتری داشته باشد.
• بهبود کیفیت شیر:شیر گاو اگر در بهترین زمان دوشیده شود حاوی چربی، پروتئین و مواد مغذی بیشتری است.
• حفظ سلامت گاوها: شیردوشی منظم و در زمان مناسب می‌تواند به حفظ سلامتی گاوها کمک کند. به‌طور معمول، شیردوشی منظم و متناسب با فیزیولوژی گاوها می‌تواند از عوارض ناشی از تنش‌های ناشی از شیردوشی نامناسب جلوگیری کند و به حفظ سلامتی گاو کمک کند.
• کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های پستانی:شیردوشی گاو در بهترین زمان احتمال ابتلا به بیماری‌های پستانی را کاهش می‌دهد. بیماری‌های پستانی می توانند باعث کاهش تولید شیر و آسیب به سلامت گاو شوند.
• کاهش استرس گاو:گاوها از شیردوشی منظم لذت می‌برند. شیردوشی در بهترین زمان به گاو کمک می‌کند تا احساس راحتی و آرامش بیشتر داشته باشد.

 

تعیین زمان بهینه شیردوشی در گاوها به عوامل متعددی وابسته است. عواملی مانند نژاد گاو، سن گاو، وضعیت زندگی گاو، میزان تولید شیر و شرایط محیطی نقش مهمی در تعیین بهترین زمان شیردوشی دام ایفا می‌کنند. عوامل مذکور باید به طور جامع بررسی شده و در نظر گرفته شوند تا زمان شیردوشی بهینه تعیین شود. در ادامه هر یک از این عوامل را بیشتر توضیح می‌دهیم:

1- عوامل فیزیولوژی

شرایط فیزیولوژی گاو نقش مهمی در تعیین بهترین زمان برای شیردوشی دارد. دوره اوج تولید و زمانی است که گاوها بیشترین میزان شیر را تولید می‌کنند، باید به طور دقیق شناسایی شود. روزهای پس از زایمان، نژاد، سن و وضعیت فیزیکی گاو از جمله عوامل فیزیولوژیکی گاو هستند که باید برای تعیین بهترین زمان شیردوشی دام در نظر گرفته شود و برنامه‌های شیردوشی را بر اساس آنها تنظیم نمود:

• نژاد گاو:  نژاد گاو یکی از عوامل موثر بر بهترین زمان شیردهی است. هر نژاد گاوی شرایط زیستی و تولیدی خاص خود را دارد. برخی نژادها نسبت به نژادهای دیگر در فصل‌های خاصی بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهند. بنابراین، باید با توجه به نژاد گاوهای خود، فصل‌ و بهترین شرایط شیردوشی را شناسایی کنید. به طور کلی، گاوهای شیری به طور منظم شیر تولید می‌کنند. این گاو ها معمولاً هر 12 تا 14 ساعت یک بار شیر می‌دهند. گاو‌های گوشتی معمولاً شیر کمتری تولید می‌کنند و بازه زمانی میان هر بار شیردهی آنها طولانی‌تر است.
• سن گاو: سن گاو نیز تأثیر قابل توجهی در زمان شیردوشی دارد. برخی گاوها ممکن است در سنین جوان‌تر بهترین عملکرد را داشته باشند، در حالی که برخی از دیگر گاوها نیاز به رشد بیشتری دارند. برای تعیین بهترین زمان شیردوشی دام، باید سن دام‌ها را در نظر بگیرید و با توجه به سازماندهی داخلی مزرعه خود، زمانی را انتخاب کنید که گاوها به سن و وزن مناسبی برسند.
• دوره شیردهی: دوره شیردهی گاو معمولاً 10 تا 12 ماه پس از زایمان است. در ابتدای دوره شیردهی، گاو‌ها بیشترین شیر را تولید می‌کنند و در انتهای دوره شیردهی، میزان شیر گاوها کاهش می‌یابد.

2- عوامل مدیریت مزرعه

شرایط مدیریت مزرعه، مانند روتین و برنامه شیردوشی نیز بر بهترین زمان برای شیردوشی تأثیر می‌گذارد. عواملی مانند تعداد شیردوشی در روز، فاصله بین شیردوشی‌ها و شیوه‌های کلی مدیریت مزرعه در فراهم‌سازی شرایط بهداشتی، تغذیه، و زمینه‌های لازم برای شیردوشی می‌توانند بر زمان شیردوشی تأثیر بگذارند. ایجاد یک روال شیردوشی منظم و مدیریت شده که نیازها و شرایط خاص مزرعه را در نظر می‌گیرد، در دستیابی به عملکرد بهینه در شیردوشی ضروری است.

• شرایط زندگی و وضعیت بهداشت مزرعه: وضعیت زندگی گاوها بر زمان شیردوشی تأثیر می‌گذارد. اگر گاوها در شرایط بهداشتی مناسب قرار داشته باشند، احتمال بروز بیماری در گاوها کاهش می‌یابد و هیچ‌گونه اختلالی در شیردوشی ایجاد نخواهد شد.
• مدیریت تغذیه: تغذیه مناسب و بهینه گاوها در تعیین زمان شیردوشی نقش مهمی ایفا می‌کند. باید مطمئن شوید که گاوها از تغذیه متعادل و کاملی برخوردار هستند تا در زمان شیردوشی به عملکرد بالا دست یابید.

3- عوامل محیطی

عوامل محیطی مانند فصل، دما و رطوبت هوا می‌توانند بر بهترین زمان شیردوشی دام تأثیر بگذارند. گاوها در شرایط محیطی خاصی راحت‌تر و آرام‌تر هستند که می‌تواند بر میزان تولید شیر و راندمان کلی شیردوشی آنها تأثیر بگذارد. هنگام تعیین زمان بهینه برای شیردوشی، مهم است که این عوامل محیطی را در نظر بگیرید.

• فصل: برخی فصول سال ممکن است برای شیردوشی مناسب‌تر باشند، به عنوان مثال بهار و پاییز که شرایط آب و هوایی معتدلتر هستند زمان بهتری برای شیردوشی است. همچنین، توجه به شرایط آب و هوای محیط مزرعه‌ و تأثیر آن بر رشد و بهره‌وری گاوها باید مورد توجه قرار گیرد.
• شرایط آب و هوایی: در آب و هوای گرم و مرطوب، گاو‌ها شیر بیشتری تولید می‌کنند. در هوای سرد، تولید شیر‌ گاوها کاهش می‌یابد.

 

روش‌های تعیین بهترین زمان شیردوشی

در حالت کلی هیچ زمان یکسانی برای شیردوشی گاوها وجود ندارد، زیرا هر گاو شرایط منحصر به فردی دارد. با این حال، برخی راهنمایی‌ها و توصیه‌ها برای تعیین بهترین زمان شیردوشی دام وجود دارد. معمولاً، انتخاب زمان شیردوشی در اوایل مرحله باروری گاوها، پس از یک دوره استراحت پس از زایمان و در فصول بهار و پاییز توصیه می‌شود. این زمان‌ها به لحاظ فیزیولوژیکی و شرایط محیطی بهترین شرایط را برای شیردوشی فراهم می‌کنند. برای تعیین بهترین زمان شیردوشی دام، توصیه می‌شود از این روش‌های زیر استفاده کنید:

• رفتار گاو و تولید شیر را زیر نظر بگیرید: به طور منظم رفتار گاو، تولید شیر و میزان تولید شیر را مشاهده و بررسی کنید تا الگوها و روندهایی را شناسایی کنید که می‌تواند به تعیین بهترین زمان شیردوشی دام کمک کند.
• با کارشناسان مشورت کنید: از کارشناسان صنعت دامپروری، دامپزشکان و کشاورزان باتجربه که دانش و تجربه گسترده‌ای در تعیین زمان شیردوشی دارند، مشاوره و راهنمایی بگیرید.
• از فناوری استفاده کنید: از فناوری‌های مدرن شیردوشی مانند سیستم های شیردوشی خودکار، کنتورهای شیر و ابزارهای تجزیه و تحلیل شیر استفاده کنید تا با جمع‌آوری داده‌ها به تعیین بهترین زمان شیردوشی کمک کند.
• سوابق را نگه دارید:سوابق دقیقی از زمان شیردوشی، رفتار گاو، تولید شیر و شرایط محیطی را نگه دارید تا الگوها را تجزیه و تحلیل و شناسایی کرده و زمان شیردوشی بهینه را پیدا کنید.

متداول‌ترین روش‌های تشخیص بهترین زمان شیردوشی دام

برخی از متداول‌ترین روش‌های تشخیص بهترین زمان شیردوشی دام‌ که توسط اکثر دامداران استفاده می‌شود عبارت است از:

• استفاده از حسگرهای پستان گاو: این حسگرها میزان شیر موجود در پستان گاو را اندازه گیری می‌کنند و به دامدار کمک می‌کنند تا بهترین زمان شیردوشیدام ها  را تعیین کند.
• سنجش دستی میزان شیر: در این روش، دامدار با دست میزان شیر موجود در پستان گاو را بررسی می‌کند.
• استفاده از دستگاه شیردوشی: برخی از دستگاه‌های شیردوشی دارای سیستمی هستند که میزان شیر موجود در پستان گاو را اندازه‌گیری می‌کنند.

*** برای آشنایی بیشتر با انواع دستگاه های شیردوشی کلیک کنید

 

توصیه های مهم برای دستیابی به بهترین عملکرد شیردوشی

برای شیردوشی گاو در بهترین زمان و دستیابی به بهترین عملکرد شیردوشی توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید:

• نظم در شیردوشی را راعایت کنید. شیردوشی منظم و رعایت اصول شیردوشی، باعث افزایش میزان و کیفیت شیر می‌شود.
• از روش‌های صحیح شیردوشی استفاده کنید. استفاده از روش‌های صحیح شیردوشی به سلامت گاو کمک می‌کند.
• از تجهیزات شیردوشی بهداشتی استفاده کنید. استفاده از تجهیزات شیردوشی بهداشتی از آلودگی شیر و بیماری گاو جلوگیری می‌کند.
• گاو ها را به صورت منظم معاینه کنید. تشخیص زودهنگام بیماری یا عفونت تاثیر زیادی در بازگشت سلامتی دام و آمادگی برای دوران شیردوشی دارد.

پیروی از بهترین روش‌ها و دریافت راهنمایی از کارشناسان صنعت دامپروری می‌تواند به تعیین بهترین زمان شیردوشی دام ها کمک کند. یک روال آگاهانه و رعایت اصول در طول فرایند شیردوشی می‌تواند بهبود بهره‌وری، سلامت و کیفیت شیر تولیدی را تضمین کند.

*** پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را از دشت ندهید:

تفاوت شیردوشی سنتی و صنعتی را با بررسی مزایا و معایب هر دو روش مقایسه کنید.